رويکرد جديد کميته اجرايي پسته آمريکا
سحر نخعي
دبير کميته بازرگاني انجمن پسته ايران
ماهنامه شماره 33 - دی ماه 1397
افلاتوكسين ماده سمي سرطان‌زايي از خانواده قارچ آسپرژيلوس است. آلودگي پسته به افلاتوکسين نتيجه آلودگي قارچي پستة آسيب‌ديده در باغ است. در آمريکا معمولاً آسيب ناشي از آفت کرم نافه پرتقال (NOW) باعث ايجاد اين سم در پسته مي‌شود. سابقاً، ميزان آلودگي پسته آمريكا به افلاتوكسين پايين بود، چرا که به‌طور معمول، آزمايشات دقيقي قبل از صادرات هر محموله پسته به اروپا توسط اتحاديه پسته آمريکا انجام مي‌شد و در نتيجه تعداد گزارشات سيستم هشدار سريع موادغذايي اتحاديه اروپا (RASFF) از محموله‌هاي رد شدة پسته کم بود. (راسف مخفف سيستم هشدار سريع براي مواد غذايي و خوراک دام است که توسط مسئولين ايمني مواد غذايي اتحاديه اروپا ارائه مي شود. سيستم راسف به صورت هفتگي اطلاعات محموله‌هاي مردود شدة محصولات غذايي در بدو ورود به اتحاديه اروپا را گزارش مي‌دهد). محصول سال 2007 آمريکا متوجه خسارت شديدي از آفت کرم نافه پرتقال شد و در نتيجه تعداد گزارشات مردودي راسف از پسته آمريکا در سال 2008 افزايش يافت. اين مسئله منجر به مميزي اداره بهداشت و ايمني مواد غذايي اتحاديه اروپا (DG SANTE کنوني) در پاييز سال 2010 شد.
از اين‌رو، اداره بهداشت و ايمني مواد غذايي اتحاديه اروپا، توصيه کرد که براي تست افلاتوکسين پسته صادراتي به اتحاديه اروپا يک «طرح قانوني» در آمريکا تدوين شود. اما از آنجا که کميته اجرايي پسته آمريکا (ACP) در آن زمان فاقد اختيار براي تدوين چنين برنامه‌اي بود، پيشنهاد خود براي اصلاح ضوابط و مقررات کيفي مربوط به افلاتوکسين در پسته صادراتي از آمريکا را مطرح کرد. اصلاحات پيشنهادي در سال 2012 به اجرا درآمدند.
آفت کرم نافه پرتقال در باغات پسته به دليل مقاومت اين آفت به حشره‌کش‌ها و افزايش سطح افلاتوکسين، تقريباً غيرقابل کنترل شده بود، در نتيجه در سال 2014 تعداد اعلان‌هاي مردودي راسف افزايش شديد يافت. اتحاديه اروپا که از اين موضوع نگران بود در 1 آوريل 2015 پسته وارداتي از ايالات متحده (پسته خشک در پوست و مغز پسته) را مشمول تست اجباري 20 درصدي کرد.
از تاريخ 1 ژانويه 2017، اين آزمون اجباري به 10 درصد کاهش يافت و از آن زمان تاکنون در همين سطح باقي مانده‌است. از تاريخ 1 ژانويه 2018 نيز با توجه به افزايش سطح کنترل رسمي واردات برخي مواد غذايي در اتحاديه اروپا، محموله‌هاي پسته برشته شده وارداتي از آمريکا نيز مشمول 10 درصد تست اجباري شده‌اند. بنابراين آزمايش افلاتوکسين در پسته چه به صورت خشک در پوست، چه به صورت برشته شده يا مغز در بنادر ورودي اتحاديه اروپا با فرکانس نمونه‌برداري 10 درصد انجام مي‌گيرد.
رويکرد جديد کميته اجرايي پسته آمريکا (ACP)
اتحاديه اروپا در کنترل افلاتوكسين موجود در پسته وارداتي از ايالات متحده انتظارات و مقرراتي دارد که به قانون شماره 2006/1881 اين اتحاديه مربوط مي شود. در حال حاضر صنعت پسته آمريكا به‌طور داوطلبانه تمام محموله‌هاي صادراتي به اتحاديه اروپا را آزمايش مي‌كند. اما براي رسميت بخشيدن به نمونه‌برداري‌ها و الزامات تحليلي، هنوز مستنداتي لازم است. از اين‌رو، کميته اجرايي پسته آمريکا (ACP) در جهت هماهنگي و تطابق با مقررات ذکر شده، اخيراً طرحي با عنوان «رصد افلاتوكسين در پسته صادراتي آمريکا» (PEAR) به اجرا درآورده‌است. اين طرح حاوي گزارش استانداردي از نمونه‌برداري، گواهينامه تحليلي و رديابي است که معادل خط مشي اتحاديه اروپا براي انجام آزمايشات رسمي پسته در بنادر ورودي است. در آينده ممکن است ساير بازارهاي صادراتي نيز به اين طرح اضافه شوند.