حجت حسنی
دبیر کمیته باغبانی انجمن پسته ایران
علائم کمبود پتاسیم
عنصر پر مصرف پتاسیم فعال کننده بسیاری از آنزیم‌های گیاهی است. این عنصر برای تنظیم باز کردن منافذ تنفسی که در میزان تعرق، روابط آبی گیاه و تبادل گازها نقش دارد، مورد نیاز است.
گیاهان همچنین به این عنصر برای تشکیل قندها و نشاسته برای ساخت پروتئین نیاز دارند. پتاسیم موجب افزایش میزان روغن در مغز پسته می شود و مقاومت آن را در مقابل سرما بالا می‌برد. دانه‌های پسته منبعی سرشار از پتاسیم هستند؛ از این‌رو مقدار زیادی از پتاسیم داده شده به درختان پسته هر ساله پس از برداشت از درخت تخلیه می‌شوند.
از آنجایی‌که عنصر پتاسیم با تشکیل میوه به مقدار زیاد مورد استفاده درخت قرار می‌گیرد، در صورتی‌که اضافه کردن مداوم آن در برنامه کوددهی نباشد، پتانسیل زیادی برای کمبود آن وجود دارد. احتمال وقوع کمبود پتاسیم در خاک‌های سبک، سنگلاخی و شنی زیاد به نظر می‌رسد. برگ‌های در معرض کمبود پتاسیم، علائم ظاهری کمبود را در اوایل تابستان نشان می‌دهند. در شرایط کمبود این عصر در درختان پسته، برگ‌ها رنگ پریده شده (شبیه کمبود نیتروژن) و لبه برگ‌ها به سمت بالا پیچیده و خط خاکستری رنگی در حاشیه برگ ایجاد می‌شود.
درختانی که بطور مداوم دچار کمبود پتاسیم شده باشند رشدشان کم شده و برگ‌های کوچک‌تری تولید می‌کنند. علائم کمبود مزمن پتاسیم این است که زرد شدن برگ‌ها از نوک برگ آغاز شده و به سمت حاشیه برگ که پیچ خورده است گسترش پیدا می‌کند و این محدوده تا انتهای تابستان عریض‌تر می‌شود.
رفع کمبود پتاسیم
اضافه کردن کودهای پتاسه به خاک علاوه بر افزایش وزن مغز و درصد خندانی پسته، کاهش پوکی و در نتیجه افزایش محصول در هکتار را به همراه خواهد داشت. فارغ از اینکه منبع مورد استفاده از اکسید پتاسیم (K2O)، سولفات پتاسیم (K2SO4) و یا نیترات پتاسیم (KNO3) باشد، پاسخ مناسب به اضافه کردن کودهای پتاسه اتفاق می‌افتد.
برخی از خاک‌ها میزان قابل دردسترس کودهای پتاسه را در طی فرآیند شیمیایی کاهش می‌دهند، از این‌رو خاک‌هایی که دارای برخی مواد معدنی رسی هستند، ممکن است پاسخ مثبتی به اضافه کردن کودهای پتاسه ندهند.
برای داشتن بهترین اثر کودهای پتاسه، باید این کودها را در طول دوره بیشترین نیاز به پتاس در درخت یعنی در زمان پر کردن مغز در آب آبیاری اضافه کنید. میزان مصرف کودهای پتاسه بر اساس حد پیشنهادی 2 درصد وزن خشک موجود در بافت برگ می‌تواند تنظیم شود. افزایش بیش از حد پتاسیم می‌تواند به تداخل با جذب عناصر غذایی کاتیونی نظیر کلسیم و منیزیم منجر شود.