مسعود حقیقت- مسئول هواشناسی کشاورزی سازمان هواشناسی کشور
يكي از نتايج گرم شدن زمين و اثرات آن بر كشاورزي و توليد غذا مي باشد. اگر تغييرات جوي به همين منوال ادامه يابد باعث مشكلات عديده اي در بخش كشاورزي خواهد شد كه يكي از اين مشكلات در محصولات باغي به خصوص در ميوه هاي مناطق معتدله و نيمه گرمسيري مي باشد. پسته نيز يكي از اين محصولات باغي است كه جهت توليد محصول نياز به زمستان هاي سرد و تابستان گرم دارد. پسته به عنوان يك محصول مهم اقتصادي جايگاه خاصي را در بين توليدات كشاورزي ايران داشته و بخش عمده اي از صادرات غير نفتي كشور را تشكيل مي دهد. امروزه بزرگترين خطري كه بازارهاي داخلي و خارجي پسته ايران را تهديد مي كند، بالا رفتن هزينه هاي توليد و پايين بودن بازده آن در واحد سطح است. خسارت سرمازدگي و پديده هاي ناگوار جوي مانند گرمازدگي، طوفان هاي شديد و ... نيز در مناطق حاشيه كويري ايران مزيد بر علت است. بررسي گزارش هاي سازمان هواشناسي استان كرمان و همچنين آمار هواشناسي مؤسسه تحقيقات پسته كشور كه به مدت چند سال توسط دستگاه ترموگراف ثبت شده است، نشان مي دهد كه عدم تأمين نياز سرمايي يكي از مشكلات مناطق پسته كاري استان كرمان در سالهاي اخير است.
· درختان پسته همانند ساير درختان ميوه مناطق معتدله در چرخه رشد ساليانه خود به يك دوره سرما نياز دارند تا بعد از آن با مهيا شدن شرايط مناسب جهت رشد، شكوفايي طبيعي جوانه ها اتفاق بيفتد . اين مقدار سرما با توجه به رقم از 600 تا 1400 ساعت بين صفر تا 7 درجه سلسيوس خواهد بود.
· بين ارقام تجاري ايران رقم كله قوچي نياز سرمايي بسيار پايين در حدود 600 ساعت دارد، در حالي كه رقم اكبري بيشترين نياز سرمايي يعني 1200 ساعت را دارد و ارقام احمد آقايي و فندقي بين اين دو رقم هستند.
· در اثر عدم تأمين نياز سرمايي پسته، اثرات نامطلوبي همچون كاهش رشد ميانگره اي،كاهش تعداد برگچه و كاهش سطح برگ، كاهش وزن تر و خشك برگ، افزايش درصد برگهاي غيرطبيعي، كاهش توليد گرده، ريزش زياد جوانه ها، تأخير در گلدهي و برگدهي، تشكيل ميوه كم حتي در سال پر محصول، توليد گل به صورت جانبي و انتهايي بر روي شاخه هاي فصل جاري و در نهايت كاهش عملكرد را خواهيم داشت.
· بر اساس مطالعات انجام يافته بهترين تيمارها جهت شكستن ركود و غلبه بر كمبود نياز سرمايي محلول روغن ولك 3 درصد 4 هفته قبل از فعال شدن گیاه می باشد (15 بهمن تا 30 بهمن) . تيمارهاي بالا علاوه بر برطرف كردن نياز سرمايي موجب يكنواختي رشد ميوه ها، كاهش انس، كاهش درصد پوكي، موجب افزايش وزن صد دانه و افزايش وزن محصول تر در هر درخت خواهد شد.
ردیف |
شهرستان |
میزان تامین نیاز سرمایی بر اساس مدل 7-0 درجه سانتی گراد |
1 |
آباده |
744 |
2 |
ابرکوه |
573 |
3 |
اسفراین |
928 |
4 |
اصفهان |
780 |
5 |
بافق |
541 |
6 |
بجنورد |
926 |
7 |
بروجرد |
944 |
8 |
بوئین زهرا |
944 |
9 |
بافت |
764 |
10 |
بهاباد |
643 |
11 |
بیارجمند |
902 |
12 |
بیرجند |
667 |
13 |
تربت جام |
820 |
14 |
تربت حیدریه |
797 |
15 |
تهران |
1033 |
16 |
جاجرم |
1034 |
17 |
جلفا |
960 |
18 |
خاش |
472 |
19 |
خور و بیابانک |
686 |
20 |
دامغان |
982 |
21 |
رفسنجان |
433 |
22 |
زابل |
542 |
23 |
زاهدان |
583 |
24 |
زنجان |
824 |
25 |
ساوه |
1047 |
26 |
سبزوار |
832 |
27 |
سرخس |
831 |
28 |
سلفچگان |
1023 |
29 |
سمنان |
982 |
30 |
سیرجان |
569 |
31 |
شاهرود |
1028 |
32 |
شهر رضا |
775 |
33 |
شهربابک |
707 |
34 |
شیراز |
469 |
35 |
طبس |
454 |
36 |
عقدا |
654 |
37 |
فردوس |
722 |
38 |
فریمان |
745 |
39 |
فسا |
453 |
40 |
قائن |
683 |
41 |
قزوین |
1004 |
42 |
قم |
929 |
43 |
قوچان |
726 |
44 |
کاشان |
969 |
45 |
کاشمر |
769 |
46 |
کرج |
1085 |
47 |
کرمان |
633 |
48 |
کرمانشاه |
915 |
49 |
گرگان |
720 |
50 |
گرمسار |
982 |
51 |
گناباد |
834 |
52 |
لردگان |
807 |
53 |
مراوه تبه |
784 |
54 |
مروست |
568 |
55 |
مشهد |
875 |
56 |
ملایر |
994 |
57 |
مهریز |
641 |
58 |
میانه |
801 |
59 |
میبد |
617 |
60 |
نائین |
762 |
61 |
نهبندان |
654 |
62 |
نیشابور |
742 |
63 |
هشتگرد |
1079 |
64 |
یزد |
645 |
* تاریخ آمار برداری از 15 آبان ماه لغایت 10 بهمن 1395