جهت دانلود مقاله کلیک نمایید.

حدود مجاز آلودگی به مایکوتوکسین ها در مواد غذایی و وضعیت کنترل در کشورهای مختلف دنیا

منصوره مظاهری

کارشناس مسئول گروه پژوهشی مواد غذایی پژوهشگاه استاندارد و دبیر کمیته کدکس آلاینده های غذایی ایران

در دنياي تغيير يافته امروزي، امنيت و ايمني اساس نياز بشر مي باشد. در سالهاي اخير اطمينان از ايمني غذا يك موضوع مهم بين المللي و ملي شده است. خطرات ميکروبي و شيميايي در اين زمينه مورد توجه مي باشند. از ميان خطرات شيميايي،آلودگي خوراك انسان و دام به مايكوتوكسين ها بيشتر مورد توجه قرار گرفته است. قانون گذاري در مورد مايکوتوکسين ها امر بسيار پيچيده اي است که فاکتورهاي زيادي را در بر مي گيرد. براي اولين بار در اواخر سال هاي دهه 1960 در مورد آفلاتوکسين حد مجاز تخصيص داده شد. با توجه به آخرین گزارش FAO در سال 2003 و عدم انتشار گزارشات جدیدتر ، تا پايان سال 2003، تقريبا 100 کشور حدود مجاز بخصوصي را در مورد مايکوتوکسين ها در خوراک انسان و دام، تدوين نموده اند که نسبت به سال 1995، سي درصد افزايش نشان مي دهد. جمعيت اين کشورها در سال 2003، 87 درصد ساکنان جهان بوده است. در سال 1995، بيست و سه درصد ساکنان دنيا در مناطقي زندگي مي کردند که قوانين اجباري براي مايکوتوکسين ها نداشتند ، اين مقدار در سال 2003، به 13 درصد کاهش يافته است.در حقيقت، تمام کشورهاي داراي قانون در مورد مايکوتوکسين ها، در سال 2003، حداقل براي آفلاتوکسين B1 و يا مجموع آفلاتوکسين هايG1 ،G2،B1، B2  در مواد غذايي و خوراک دام، داراي حد بودند. این در حالي است که در طی این سال ها مقادیر حدود مجاز در همان حد باقي مانده اند و يا تمايل به کاهش و سخت تر شدن داشته اند.

مشاهدات اختصاصي در هر منطقه در بررسی سال 2003

* در آفريقا، 15 کشور، داراي حد براي مايکوتوکسين ها بوده اند .اين کشورها تقريبا 59 درصد ساکنان اين قاره را در بر مي گيرد.

*26 کشور در آسيا و اقيانوسيه داراي قوانين خاص مايکوتوکسين ها مي باشند(88 درصد از ساکنان اين ناحيه).  استراليا و نيوزيلند قوانين خود را در رابطه با مايکوتوکسين ها يکسان نموده اند.

* در سال 2003در اروپا 39 کشور که تقريبا 99 درصد ساکنان اين قاره را تشکيل مي دهند براي مايکوتوکسين ها داراي قوانين مخصوص بوده اند. با مقايسه ساير نواحي دنيا، اروپا بيشترين قوانين را با بيشترين جزئيات براي مايکوتوکسين ها در مواد غذايي دارد. جالب توجه است که بسياري از کشورهاي کانديد براي عضويت در اتحاديه اروپا، داراي قوانيني براي مايکوتوکسين ها هستند که نسبت به قوانين موجود در اتحاديه اروپا داراي جزئيات بيشتري هستند.

در سال 1998، اولين قانون هماهنگ اتحاديه اروپا براي مايکوتوکسين ها در غذا(شامل پروتوکل هاي نمونه برداري و روش هاي آزمون)، اجباري شد و به تدريج براي مايکوتوکسين هاي مختلف در مواد غذايي گوناگون گسترش پيدا کرد.در سال 2004 و سال هاي پس از آن، قوانين هماهنگ براي مايکوتوکسين هايي که ممکن است در خوراک انسان و دام وجود داشته باشند، به طور وسيعي در اتحاديه اروپا گسترش يافت.

*اغلب محصولات کشاورزي آمريکاي لاتين ( ذرت، گندم، قهوه، پنبه، دانه سويا، جو، آفتابگردان، بادام زميني و مغزهاي درختي، کاکائو و محصولات لبني) نسبت به آلودگي قارچي و توليد مايکوتوکسين بسيار مشکوک هستند.19 کشور، که 91 درصد از ساکنان اين منطقه را تشکيل مي دهند، داراي قوانين ويژه براي مايکوتوکسين ها مي باشند.

*ايالات متحده و کانادا سال هاي زيادي است که براي مايکوتوکسين ها قانون دارند و روش هاي پيشرفته اي را براي نمونه برداري و آزمون اجرا نموده اند.

حدود جهانی برای آفلاتوکسین

در سال 2003، کشورهاي بسياري براي آفلاتوکسین B1 و مجموع آفلاتوکسين هاي G1 ، G2،B1وB2  داراي حد بوده اند .دامنه اين حدود از صفر تا  mg/kg 35 مي باشد . بيشترين کشورها (37 کشور) حدmg/kg 10 که يکسان با حد اتحاديه اروپا مي باشد، را دارند. اغلب اين کشورها متعلق به اتحاديه اروپا و کشورهاي کانديد اتحاديه اروپا مي باشند که حدود آفلاتوکسينB1 و مجموع  آفلاتوکسين ها در اين کشورها اجباري است. گروه مهم ديگر در mg/kg20 مي باشد که 17 کشور شامل نيمي از کشورهاي آمريکاي لاتين و چندين کشور آفريقايي، داراي اين حد هستند. همچنين  ايالات متحده آمريکا، که يکي از اولين کشورهايي است که براي آفلاتوکسين حد مقرر نموده است، نيز داراي حد mg/kg20 مي باشد.

(Yabe andNakajima, 2004) غلظت مجموع آفلاتوکسين هاي G1 ،B2,G2  ، معمولا کمتر از غلظت آفلاتوکسينB1، به تنهايي مي باشد.

در بین کشورهای مختلف دارای حد مجاز برای آفلاتوکسین B1،یک کشور دارای حد 1ppb ،21 کشور دارای حد ppb5 و 29 کشور دارای حد ppb8 می باشند .

*کميسيون کدکس غذايي(CAC) که به وسيلهFAO   و  WHOحمايت مي شود، با هدف تسهيل تجارت و حفظ سلامت مشتريان، به توسعه استانداردهاي بين المللي براي خوراک انسان و دام مي پردازد. در حال حاضر 168 کشور عضو کميسيون کدکس غذايي مي باشند. در کميسيون کدکس غذايي کميته کدکس آلاينده های غذايي (CCCF)، حدود ماکزيمم  را براي افزودني ها و آلاينده هاي مواد غذايي که در تجارت مطرح مي باشند، تعیین مي کند.

استاندارد حد مجاز آفلاتوکسین در مغزهای درختی شامل پسته، بادام و فندق نیز با پی گیری کمیته کدکس آلاینده های غذایی  ایران در سال 2008 مصوب شد.بر اساس این مصوبات حد مجاز آفلاتوکسین Total در پسته آماده مصرف و پسته نیازمند فرآوری بترتیب معادل 12 و 15 ppb تعیین شد.

این حدود مصوب منجر به تغییر حدود مجاز آفلاتوکسین در پسته ، بادم و فندق در اتحادیه اروپا شد و قوانین سخت گیرانه آن را تا حدود زیادی منطبق با قوانین تصویب شده در کدکس نمود.براساس تغییرات جدید،حد مجاز آفلاتوکسین B1 وTotal در پسته آماده مصرف بترتیب 8و10ppb ودر پسته نیازمند فرآوری بترتیب 12 و 15ppb تعیین شد. همچنین استاندارد روش نمونه برداری از این مغزهای درختی برای آزمون آفلاتوکسین نیز که در کدکس سال 2009 مصوب شده بود، مورد پذیرش اتحادیه اروپا قرار گرفت و رسما در سال 2010 از سوی اتحادیه اروپا اعلام گردید. بر اساس این تغییرات در حال حاضر برای پسته آماده مصرف و نیازمند فرآوری بترتیب 2 نمونه10 کیلوگرمی و 1 نمونه 20 کیلوگرمی برداشته می شود.

ایمیل:این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید