جهت دانلود مقاله کلیک نمائید.
شدت تابش نور خورشيد و افزايش دما بيشتر از حد تحمل گياه در زمان رشد سريع مغز، سبب ايجاد عارضه آفتاب سوختگي روي ميوه مي گردد. جنين اكثر ميوه هايي كه دچار آفتاب سوختگي مي شوند، سقط شده و اين ميوه ها بصورت پوك و نيمه مغز در زمان برداشت مشاهده مي گردند. علاوه بر آن سلول هاي بافت پوست سبز و گاهاً پوست استخواني ميوه از بين رفته و در قسمتي از ميوه كه در معرض تابش شديد نور خورشيد قرار گرفته است، حالت نكروزه و سياه رنگ ديده
مي شود. ارقام مختلف پسته حساسيت هاي متفاوتي به عارضه مذكور دارند. در بين ارقام تجاري پسته، ممتاز حساس ترين و رقم اكبري مقاوم ترين رقم به اين عارضه مي باشد.
عوامل موثر بر شدت آفتاب سوختگي و گرمازدگي
شدت و طول مدت تابش نور خورشيد و افزايش دماي محيط
شدت تابش نور خورشيد در عرضهاي جغرافيايي
پايين تر بيشتر است، بنابراين هرچه به خط استوا نزديكتر شويم شدت تابش خورشيد بيشتر می شود. مدت زياد تابش نور خورشيد مخصوصا بطور عمودي باعث افزايش دما و افزايش طول مدت در معرض دماي بالا قرارگرفتن اندام هاي گياهي مي گردد. همانطور كه مشخص است، خورشيد باعث گرم شدن زمين و در نتيجه افزايش دماي هواي مجاور خاك مي گردد.
رطوبت نسبي پايين و كم بودن پوشش گياهي در سطح باغ
با افزايش دما و كاهش رطوبت خاك و وزش بادهاي گرم و خشك، رطوبت نسبي هوا به شدت كاهش يافته بنابراين ظرفيت جذب رطوبت هوا افزايش مي يابد. اين حالت باعث تبخير و تعرق زياد در باغات پسته شده و از دست دادن آب گياه افزايش مي يابد، بنابراين گياه تحت تنش خشكي و كم آبي قرار مي گيرد. پوشش گياهي سطح باغ به علت تعرق گياه سبب افزايش رطوبت نسبي محيط باغ شده و از درجه حرارت باغ تا حدي كاسته مي شود.
ضخامت كم پوست سبز و پوست استخواني در اثر عوامل ژنتيكي و تغذيه اي
هرچه ضخامت پوست سبز و پوست استخواني كمتر باشد، هدايت گرما به داخل ميوه و جنين زودتر صورت گرفته و خسارت بيشتري به جنين در حال رشد در داخل ميوه وارد مي شود. بعضي از ارقام، مانند رقم ممتاز بطور ژنتيكي داراي پوست سبز و پوست استخواني نازكتري در مقايسه با ساير ارقام هستند، بنابراين خسارت آفتاب سوختگي در آنها بيشتر است. ضخامت پوست استخواني اهميت به مراتب بيشتري نسبت به ضخامت پوست سبز دارد. تغذيه نامناسب بخصوص كمبود كلسيم سبب كاهش ضخامت و استحكام پوست استخواني شده و ميزان خسارت آفتاب سوختگي را افزايش مي دهد.
عدم انجام هرس فرم
در خاك هاي فاقد پوشش گياهي، هرچه ميوه ها به سطح خاك نزديكتر باشند، خسارت ناشي از افزايش دماي بالا و سقط جنين بيشتر است. بيشترين جذب انرژي گرمايي توسط سطح خاك صورت مي گيرد. اين حالت هنگامي كه از ماسه بادي در سطح خاك استفاده شده باشد به مراتب بيشتر است. بنابراين افزايش دماي خاك باعث افزايش دماي هواي مجاور خاك شده و به ميوه هاي مجاور خاك انتقال مي يابد و سبب افزايش سقط جنين مي شود.
انجام هرس فرم سبب فاصله گرفتن شاخه هاي ميوه ده از سطح زمين شده و خسارت آفتاب سوختگي كاهش مي يابد. در صورتيكه هرس به درستي انجام شود شاخه هاي ميوه ده در داخل تاج درخت نيز بوجود مي آيند و از تابش مسقيم نور خورشيد بر روي ميوه ها جلوگيري مي شود. در صورت عدم هرس مناسب، نقاط ميوه ده در حاشيه بيروني سايه انداز و در معرض تابش مستقيم نور خورشيد قرار مي گيرند. در صورت عدم انجام هرس مناسب، به علت غالبيت انتهايي جوانه انتهايي، شاخه هاي طويل و پر رشد با قطر كم و با تعداد شاخه جانبي كم به وجود مي آيد، بنابراين در اين شاخه ها، با شروع رشد مغز به سنگيني خوشه ها اضافه شده و در اثر سنگيني انتهاي شاخه ناشی از وجود محصول، شاخه به طرف زمين خم مي شود. اين تغيير مكان شاخه سبب قرار گرفتن شاخه ها در معرض هواي گرم مجاور خاك و تابش مستقيم خورشيد بر ميوه هايي می شود كه قبلاً در سايه قرار داشتند و ميزان آفتاب سوختگي افزايش مي يابد. خسارت در ميوه هاي كه بطور ناگهاني در معرض تابش مستقيم نور خورشيد قرار مي گيرند به مراتب بيشتر از ميوه هايي است كه از همان زمان تشكيل در معرض تابش خورشيد بوده اند. بنابراين در شاخه هايي كه در اثر سنگيني محصول خم مي شوند، خسارت آفتاب سوختگي بيشتر است.
خشكيدگي سرشاخه و هرس شديد
خشكيدگي سرشاخه در اثر ضعف درخت و بيماريها سبب از بين رفتن شاخ و برگ شده و سبب مي شود كه شاخه هاي مجاور در معرض تابش مستقيم خورشيد و در نتيجه آفتاب سوختگي قرار گیرند. هرس نابهنگام و شديد نیز باعث می شود ميوه هايي كه قبلاً در سايه قرار داشتند، در معرض نور شديد خورشيد قرار گيرند.
عدم رعايت جهت مناسب رديفها و فاصله درختان
همانطور كه قبلا گفته شد، بيشترين افزايش دما در سطح خاك بدون پوشش گياهي اتفاق مي افتد. در صورتيكه فاصله بين درختان روي رديف كم باشد و رديف هاي باغ در جهت وزش باد غالب قرار نداشته باشند، فاصله نزديك به هم درختان اجازه ورود باد به باغ و جابجايي هواي بسيار گرم سطح خاك را نداده بنابراين هواي گرم مجاور خوشه خسارت آفتاب سوختگي را تشديد مي كند. همچنين رديفهاي شرقی - غربي بيشترين نور را دريافت مي كنند و ميزان آفتاب سوختگي در ميوه هاي قسمت جنوبي درخت بيشتر است. خسارت آفتاب سوختگي در رديفهاي شمالي- جنوبي به علت دريافت نور كمتر، كاهش مي يابد.
خسارت آفات
خسارت آفاتي نظير سن هاي زيان آور پسته باعث صدمه ديدن پوست سبز و پوست استخواني ميوه شده و حساسيت به آفتاب سوختگي را افزايش مي دهند.
افزايش دور آبياري، آبياري نامنظم و تنش آبياري
افزايش دور آبياري، همچنين آبياري نامنظم و تنش آبياري خصوصا در زمان پركردن مغز، باعث كاهش رطوبت خاك شده و در نتیجه ميزان جذب آب توسط ريشه ها كاهش مي يابد. بنابراين در زماني كه نياز به جذب آب بيشتر جهت انتقال مواد غذايي از خاك مي باشد، اين كار با كندي صورت مي گيرد.
با توجه به محدود شدن جذب آب و مواد غذايي، به بسياري از ميوه ها آب و مواد غذايي كافي جهت ذخيره در مغز ارسال نمي شود كه اين حالت سبب از دست دادن شديد آب در اثر تبخير و تعرق شده و چون آب از دست رفته ميوه جايگزين نمي شود، مرگ سلول ها و نهايتا سقط جنين اتفاق می افتد.
بيماريهاي پسته
بيماري گموز سبب از بين رفتن آوندهاي آبكش در محل طوقه شده، بنابراين انتقال مواد غذايي ساخته شده به ريشه ها صورت نمي گيرد. فقر مواد غذايي ريشه سبب كاهش كار آيي آنها برای جذب مواد غذايي از خاك شده و رشد رويشي و زايشي تحت تاثير قرار می گیرد.
اين حالت باعث ضعف در جذب مواد غذايي توسط ميوه شده و ميوه ها داراي اندازه كوچكتر و پوست استخواني نرمتر و نازكتر می شوند و همچنين به دليل كاهش سطح و تعداد برگ در درختان آلوده، ميوه ها بيشتر در معرض تابش مستقيم نور خورشيد قرار گرفته و عارضه آفتاب سوختگي تشديد مي گردد.
بيماري نماتد مولد غده ريشه نيز باعث اختلال در جذب موادغذايي و آب از خاك شده و عوارض مشابهی ایجاد می کند.
بازتاب نور خورشيد از خاكهاي شور و براق
تمام عواملي كه بازتاب تشعشعات خورشيدي را بيشتر نمايد عامل تشديد كننده آفتاب سوختگي هستند. بازتاب نور خورشيد از سطح خاك، باعث مي شود كه نور منعكس شده به قسمت هاي زيرين ميوه ها كه داراي حساسيت بيشتري به آفتاب سوختگي هستند، برخورد كرده و عارضه آفتاب سوختگي تشديد گردد. در مواردي كه سطح خاك به علت شوري، براق و سفيد رنگ باشد به علت بازتاب تقريباً كامل انرژي تابشي خورشيد، سوختگي روي دانه هاي پسته ايجاد مي شود.
سميت سديم و قليائيت خاك
در باغ هايي كه ميزان سديم و يا قليائيت خاك بيشتر است، به علت ايجاد اشكال در جذب آب و مواد غذايي، بخصوص عنصر كلسيم، پديده آفتاب سوختگي شديدتر ديده مي شود. به علت اينكه قليائيت خاك بصورت لكه اي در باغ ديده مي شود، تشديد عارضه آفتاب سوختگي نيز به شكل لكه اي ديده مي شود.
سم پاشي يا محلول پاشي
سم پاشي و يا محلول پاشي در ساعات گرم و آفتابي، عارضه آفتاب سوختگي را تشديد مي كند. وجود قطرات آب بر روي ميوه در زمان تابش شديد نور خورشيد باعث تمركز نور خورشيد بر روي قسمت هاي خاصي از ميوه شده و به دليل گرماي زياد توليد شده، سلول هاي بافت پوست سبز از بين رفته و ايجاد لكه هايي را روي ميوه مي كند. بنابراين قدرت دفاعي ميوه در آن نقاط كاهش يافته و عارضه آفتاب سوختگي و سقط جنين افزايش مي يابد.
صدمات وارده به پوست سبز
صدمات وارده به پوست سبز ميوه در اثر برخورد تگرگ و يا طوفان شن، باعث از بين رفتن بخشي از سلولهاي پوست سبز شده و حساسيت به آفتاب سوختگي را افزايش مي دهد.
كمبود كلسيم
يكي ديگر از عوامل آفتاب سوختگي مي تواند كمبود كلسيم ناشي از زيادي منيزيم در محلول خاك باشد. ميوه پسته كه داراي بافت استخواني است نياز بيشتري به كلسيم دارد.
درخت ممكن است كمبود كلسيم را در برگ نشان ندهد ولي مقدار كلسيم براي ميوه كافي نباشد. يكي از علائم كمبود كلسيم حساسيت ميوه به آفتاب سوختگي مي باشد. ميوه هاي دچار كمبود كلسيم به آفتاب سوختگي حساستر مي باشند.
بافت سبك خاك
بافت خاك هر چقدر سبك تر باشد، ذخيره رطوبتي کمتری دارد. از طرفي انعكاس نور خورشيد درخاك هاي شني بيشتر است. بنابراين در خاك هاي شني آفتاب سوختگي شديدتر است.
تشابه علائم آفتاب سوختگي با مسموميت ازت
مسموميت شدید ازت علامتي شبيه به آفتاب سوختگي دارد.
با اين تفاوت كه در مسمومیت ازت از نوك بعضي از دانه ها صمغ بيرون مي زند. بنابراين نباید مسموميت ازت را با آفتاب سوختگي اشتباه گرفت.
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
