پاسخ به پيشنهادات و انتقادات تاجر هندي
ماهنامه شماره 33 - دی ماه1397
راجيو پاب رجا (Rajeev Pabreja) تاجر هندي پسته در آبان ماه امسال در دفتر انجمن پسته ايران حضور يافت تا پاسخ پيشنهاداتش در مورد انجمن و پسته ايران را بشنود. لازم به يادآوري است، پاب رجا در اواخر ارديبهشت ماه 1397 در حاشيه اجلاس جهاني خشکبار (INC)، در شهر سويل اسپانيا حضور داشت. وي در آن زمان در گفتگويي با نمايندگان انجمن پسته ايران، پذيرش مسئوليت داوري پسته ايران از سوي انجمن را پيشنهاد داده‌بود و نظراتي هم در مورد کارکرد انجمن ارائه نمود. شرح مفصل اين گفتگو در ماهنامه مرداد 97 تحت عنوان «انجمن داوري کند» منعکس شد.
اما پيشنهادات و نظرات پاب رجا از سوي دست‌اندرکاران انجمن پسته ايران بدون پاسخ نماند. از اين‌رو، نويد ارجمند عضو هيأت امناي انجمن از سوي هيأت مديره موظف شد تا با گفتگو در اين زمينه، نقاط مبهم را شفاف سازي نمايد. در ادامه شرح آنچه با همراهي حجت حسني جانشين دبيرکل انجمن، سحر نخعي دبير کميته بازرگاني انجمن و زهرا مرتضوي به عنوان بازرس انجمن مورد بحث قرار گرفت، آورده‌شده‌است.
نويد ارجمند- من امروز از طرف هيأت مديره انجمن اينجا هستم تا به درخواست‌ها و پيشنهاداتي که شما در اسپانيا براي نمايندگان انجمن در اجلاس شوراي جهاني خشکبار مطرح کرديد، پاسخ دهم.
قراردادهاي بلند مدت
در خصوص قراردادهاي بلندمدت شما مطالبي را مطرح کرديد. مشخص است که آمريکايي‌ها را مثال زديد. آمريکايي‌ها يک سيستم تعريف شده از عقد قراردادهاي تجاري دارند. داشتن اين سيستم مرهون اين است که آمريکايي‌ها از لحاظ دسترسي به منابع داخلي و داشتن ساختار درست و لازم براي عقد قراردادهاي دراز مدت تأمين هستند. تعداد کمي باغدار پسته در آمريکا است که همگي عمده مالک هستند و تقريباً همه آنها صادرکننده نيز هستند. به منابع مالي عظيم شخصي و بانکي نيز دسترسي دارند.
بنابراين، آمريکايي‌ها تمام پيش نيازهاي مورد نياز براي عقد قراردادهاي بلند مدت با مشتري‌هاي تجاري خود را دارند. ما اما در ايران بانک به معناي واقعي کلمه نداريم. صادرکنندگان بزرگ ما راهي پيدا مي‌کنند تا از لحاظ مالي تأمين باشند، چون بانک نداريم. ما فقط مجبوريم به فروش مقطعي اتکا کنيم. اين مشکل بزرگي است. اگر از لحاظ حجم فروش پسته با آمريکايي‌ها مقايسه کنيد، صادرکنندگان بزرگ ما در مقايسه با آنها کوچک حساب مي‌شوند. پس معضل اصلي که در اين مورد داريم، نداشتن دسترسي به سيستم‌هاي تأمين مالي است.
استانداردسازي
شما در اظهارات خود گفته بوديد که نبود استانداردهاي تجاري در پستة ايران احساس مي‌شود. مشکل اصلي ما در برخورد با مسائلي از قبيل استاندارد و پايبندي به اصول تجارت، نداشتن ضمانت اجرايي است. ما هيچ‌گونه مجوز قانوني در انجمن نداريم که طبق آن افراد را ملزم به رعايت آن استانداردها کنيم. استاندارد پسته ايران و نحوه اجراي آن توسط سازمان استاندارد کشور هم آن‌طور که لازم است، براي بازارهاي صادراتي ايران کارايي ندارد. پس ما نمي‌توانيم صرفاً به نتيجه کار آنها اتکا کنيم. ما شرکت‌هايي داريم که استاندارد خودشان را به مشتريان ارائه مي‌دهند.
البته اغلب اين شرکت‌ها اصول بين‌المللي تجارت را درک مي‌کنند و به استانداردهاي تعيين شده وفادار هستند. حالا ممکن است اين سوال پيش آيد که چرا انجمن پسته ايران استاندارد تعيين نمي‌کند؟ صادقانه بگويم، چون ضمانت اجرايي نخواهد داشت. ممکن است بعضي‌ها از اين اصول به عنوان راهنما استفاده کنند، اما چنانچه رفتار تجاري آنها در عمل چيز ديگري باشد، انجمن در جايگاه مقابله با آن نخواهد بود. اگر ما به عنوان انجمن، استانداردي براي صادرات پسته تعريف کنيم، فقط در قالب توصيه‌هايي خواهد بود نه بيشتر؛ چون ما مکانيسمي نداريم که بر اساس آن افراد مجبور به رعايت اين استاندارد باشند. با اين حال اگر شما پيشنهاد خاصي در اين خصوص داريد، خوشحال مي‌شويم بشنويم.
داوري
در پاسخ به سوال چرا انجمن داوري نمي کند؟ بايد گفت يکي از محدوديت‌هايي که داريم بحث اعضاي‌مان است. احتمالاً مي‌دانيد که حدود 200 هزار فعال در صنعت پسته ايران وجود دارد. از اين تعداد حدود 350 نفر عضو ما هستند. تلاش انجمن بر آن است که همواره تعداد اعضاي خود را گسترش داده و از ريزش اعضا جلوگيري کند. همه اين عوامل باعث مي‌شود ما به شدت وابسته و متکي به اعضاي‌مان باشيم، چون درآمد اصلي انجمن متکي به حق عضويت است. بنابراين، با توجه به اين ساختار، شايد به صلاح نباشد که انجمن درگير موضوع داوري شود.
پس محدوديت‌هاي عملي که ما داريم بر مي‌گردد به اين سوال که با توجه به ساختار انجمن، ما چه کارهايي مي‌توانيم و چه کارهايي نمي‌توانيم انجام دهيم؟ ما به داوري علاقه داريم، اما به دليل ذات و ساختار انجمن نمي‌توانيم امکان اين سرويس را فراهم کنيم، اما مي‌توانيم اتاق بازرگاني ايران را که خدمات داوري ارائه مي‌دهد به شما معرفي کنيم. اتاق بازرگاني ساختارش به گونه‌اي است که مي‌تواند داوري کند. مي‌تواند قانوناً گواهي براي صادرکنندگان صادر کند و بنابراين براي داوري ضمانت اجرايي دارد. اما به هر حال ما از تمامي پيشنهادات شما در اين زمينه استقبال مي‌کنيم. قطعاً با توجه به تجربيات بين‌المللي خودتان ممکن است صاحب‌نظر باشيد.
فعاليت‌هاي بازاريابي
شما در صحبت‌ها به موضوع مهم نداشتن فعاليت‌هاي بازاريابي انجمن خصوصاً در کشور هند اشاره کرديد. پرسيديد چرا انجمن هيچ‌گونه فرصت آموزشي براي تجار هندي فراهم نمي‌کند؟ با توجه به اينکه هند يکي از بزرگ‌ترين و مهم‌ترين بازارهاي پسته ما است و در آنجا با آمريکا هم رقابت مي‌کنيم، در جواب به سوال شما بايد گفت امسال به‌دليل خسارت شديد خيلي محصولي براي ارائه نداريم. انجمن قبلاً سعي کرده که در هند حضور فعالي داشته‌باشد. مثلاً، چند سال پيش انجمن سفري به هند ترتيب داد که تعدادي از اعضا هم حضور داشتند. اين گروه شامل باغداران و صادرکنندگان تازه کار بود که مي‌خواستند با ساختار و ماهيت بازار هند آشنا شوند. اما پيشنهادي که شما داديد خيلي مهم است. ما حتماً به هيأت مديره انجمن پيشنهاد شما را انتقال مي‌دهيم و تأکيد مي‌کنيم که بازار هند بازاري است که ما در آن ارتباطات خوبي برقرار کرديم، پس لازم است که اعضاي بلند پايه اين انجمن و صادرکنندگان بزرگ در قالب هيأتي با اهداف مشترک به هند بروند و پسته ايران را معرفي کنند. همان‌طور که مي‌دانيد ما حدود 500 تا 1000 نفر صادرکننده پسته در ايران داريم و از اين حيث قدرت چانه‌زني تجاري پسته‌مان را بهتر از رقيب آمريکايي مي‌دانيم. اما شخصاً با پيشنهاد شما براي اعزام هيأتي از انجمن به هند به منظور معرفي، آموزش و تبليغ پسته ايران بسيار موافقم و حالا که به زمينه‌هايي مثل داوري نمي‌توانيم ورود کنيم حداقل در اين بخش مي‌توانيم فعاليت کنيم و تأثيرگذار باشيم.
زهرا مرتضوي- در اساسنامه انجمن هم هيچ‌گونه فعاليت تجاري براي انجمن تعريف نشده‌است.
راجيو پاب‌رجا- تشکر از توضيحات کامل شما. همه ما مي‌دانيم يک درخت پُربار پسته، روز اول يک دانه کوچک پسته بيشتر نبوده‌است. من معتقدم انجمن پسته ايران در حال رشد است و خيلي کارها مي‌تواند انجام دهد. به نظر من انجمن مي‌تواند با يک ارگان بيروني همکاري کند تا در قبال پرداخت مبلغي، گواهينامه براي اعضايش صادر کند، تا هر محموله صادراتي توسط نظارت انجمن صادر شود. بنابراين، وقتي خريدار بداند که آن گواهي را انجمن پسته صادر کرده‌است براي خريد اطمينان بيشتري دارد. اما در حال حاضر من به عنوان يک مشتري فقط از صادرکنندگان مورد اعتماد خودم پسته مي‌خرم.
نويد ارجمند- اکثر شرکت‌ها استاندارد خودشان را دارند.
راجيو پاب‌رجا- خب! چه اشکالي دارد يک استاندارد واحد و منسجم توسط انجمن براي همه تعريف شود؟ الان استاندارد هر صادرکننده با ديگري فرق دارد.
نکته ديگر اينکه، چرا انجمن مثل ساير اتحاديه‌ها افراد را از لحاظ اخبار و اطلاع‌رساني به‌روز نگه نمي‌دارد؟ ساير اتحاديه‌ها به‌طور مداوم همه فعالين صنعت را در جريان آخرين وضعيت محصول و تحولات بازار مي‌گذارند. الان ديگر عصر ارتباطات است. انجمن، اطلاعات صنعت پسته ايران را دارد اما آن را با همه به اشتراک نمي‌گذارد.
سحر نخعي- انجمن اين کار را مي‌کند. ما از طريق وب‌سايت و نشريه انجمن وضعيت تخمين محصول و گزارش‌هاي تجاري ماهانه را منتشر مي‌کنيم.
راجيو پاب‌رجا- ببينيد! من شخصاً هيچ‌وقت نمي‌روم وب‌سايت انجمن را چک کنم. خب! چرا همه اين گزارشاتي را که مي‌گوييد به فعالين بين‌المللي صنعت در قالب خبرنامه‌اي ايميل نمي‌کنيد؟ اگر اطلاعات‌شان محرمانه نيست، پس چرا به اشتراک نمي‌گذاريد؟ حتي مي‌توانيد در ازاي خبرنامه‌اي که براي فعالين مي‌فرستيد، مبلغي دريافت کنيد. به نظر من ارزش دارد که شما مرجعي از اطلاعات تماس تمامي فعالين صنعت درست کنيد که برايشان اين خبرنامه را به موقع ارسال کنيد.
نويد ارجمند- با توجه به منابع مالي محدودي که داريم، اميدواريم مردم از طريق عضويت در انجمن تمايل به دريافت آن اطلاعات را داشته باشند.
راجيو پاب‌رجا- پيشنهاد من اين است انجمن بايد در سطح بين‌المللي فعال‌تر عمل کند. مثلاً نشريه شما فقط به زبان فارسي منتشر مي‌شود. من فقط مي‌توانم تصاوير آن را تماشا کنم.
نويد ارجمند- پيشنهادات شما را حتماً بررسي مي‌کنيم.
سفر انجمن به هند
سحر نخعي- مايليم پيشنهادات شما راجع به امکان اعزام هيأتي از انجمن به کشور هند را بشنويم.
راجيو پاب‌رجا- پيشنهاد خيلي خوبي است. به نظر من بين ماه‌هاي نوامبر تا فوريه زمان بسيار مناسبي براي سفر به هند براي ديدار با تجار هندي است. به نظرم اگر با سفارت هند در تهران هماهنگ باشيد، خيلي مي‌توانند به شما کمک کنند. اگر بدانند قرار است هيأتي از انجمن به هند سفر کند، حتماً کمک خواهند کرد.
سحر نخعي- روي کمک شما براي هماهنگي و برقراري جلسات با تجار هندي مي‌توانيم حساب کنيم؟
راجيو پاب‌رجا- حتماً. من از شرکاي اصلي شرکت پسته واندرفول در هند هستم. ما حدود 100 تاجر در دهلي و 50 تاجر در بمبئي داريم. شرکت واندرفول با برگزاري جلسات و ضيافت‌هايي از همه آنها براي شرکت در جلسات تجاري دعوت مي‌کند. مثلاً، سال گذشته بعد از اينکه قيمت اول فصل اعلام شد آمريکايي‌ها 200 کانتينر پسته ظرف 2 روز در هند فروختند.