حجت حسنی‌سعدی- خراسان رضوی بعد از استان کرمان با دارا بودن حدود 10 درصد باغ‌های پسته کشور ،رتبه سوم تولید و سطح زیرکشت پسته را به خود اختصاص داده است. شهرستان فیض‌آباد را می‌توان قطب تولید پسته استان خراسان رضوی، با داشتن سهم 40 درصدی از کل سطح زیر کشت این استان نامید.
بیش از 80 درصد سهم سطح زیر کشت این منطقه اختصاص به رقم بادامی بومی منطقه (سفید پسته ) و 20 این درصد باقیمانده به دیگر ارقام اختصاص دارد. اسکلت تک پایه و حجم تاج بزرگ و هرس فرم مناسب را می‌توان از خصوصیات بارز درختان پسته‌ی فیض‌آباد دانست.
علاوه بر خصوصیات ذکر شده ویژگی دیگری که این استان را نسبت به دیگر مناطق پسته‌خیز متمایز می‌سازد، رونق بازار پسته برای مصرف تازه‌خوری است.
با توجه به اقلیم منطقه، پسته‌ی فیض‌آباد نسبت به دیگر مناطق زودتر رسیده و آماده عرضه به بازار می‌شود. قیمت بالاتر پسته به علت نوبرانه بودن محصول، هزینه برداشت کمتر و بازار پسندی به علت رویت بهتر با توجه به سفید بودن پوست پسته را می‌توان از دلایل بوجود آمدن این بازار برشمرد.
مصرف تازه‌خوری پسته همانند هر بازار دیگری تابعی از نظام بازار (عرضه و تقاضا ) است. برای بررسی دقیق‌تر بازار تازه خوری پسته لازم است این بازار را به بازه‌های زمانی مختلف بخش‌بندی کنیم.
این بازار را می‌توان در سه بازه‌ی ابتدایی، میانی و انتهایی تفکیک کرد. بازه‌ی ابتدایی تقریبا از اوایل مرداد ماه شروع و تا اواخر مرداد ماه ادامه دارد . شهریور ماه را می‌توان برای بازه‌ی میانی در نظر گرفت و اواخر شهریور ماه تا اواخر مهرماه را بازه انتهایی این بازار نامید. بازار پسته تازه در فیض‌آباد مستقیما از هر یک از این بازه‌های زمانی تاثیر می‌پذیرد و از قوانین عرضه و تقاضا در هر بازه تبعیت می‌کند.
معمولا شروع عرضه پسته تازه با بارگیری‌های اتوبوسی شروع می‌شود. بارگیری اتوبوسی برای محک‌زدن بازار مصرف و برآورد قیمت صورت می‌گیرد. در ادامه حجم بارگیری‌ها بیشتر شده و حمل بوسیله وانت انجام می‌شود. در این دوره به علت عرضه کم و تقاضای بالا و به علت نوبرانه بودن محصول، حاشیه سود باغداران بیشتر است.
دوره‌ی میانی عرضه پسته تازه به بازار همزمان با ثبات نسبی بازار است . از ابتدای این دوره حجم بارگیری‌ها با افزایش نسبی همراه می‌شود و قیمت محصول از قیمت پسته خشک تبعیت می‌کند. در دوره میانی حاشیه سود بازار پسته تازه خوری نسبت به دوره‌ی ابتدایی کمتر است . این مساله ارتباط مستقیم با افزایش عرضه‌ی پسته‌ي تازه، با اضافه شدن دیگر مناطق پسته خیز به بازار دارد.
با افزایش بارگیری‌ها، وارد دوره‌ي سوم این بازار می‌شویم. فعالان بازار تازه‌خوری در بازه انتهایی با ریسک بالا و حاشیه سود کم مواجه هستند. چرا که در این دوره عرضه محصول نسبت به تقاضای بازار افزایش می‌یابد. از دلایل افزایش عرضه می‌توان به رسیدن محصول دیگر مناطق پسته‌خیز نظیر دامغان که عمدتاً وارد بازار تازه‌خوری پسته می‌شود و همچنین تولید پسته در مناطق با شرایط آب و هوایی سردتر اشاره کرد. بایستی اضافه کرد که طی چند سال اخیر فعالان بازار تازه‌خوری پسته در این دوره‌ی زمانی با ضرر دهی مواجه بودند.
پسته‌ی عرضه شده در این دوره، در صورت عدم وجود تقاضا در بازار مقصد، با توجه به ماندگاری حداکثر 2 روزه پسته تازه، به ناچار با قیمت کمتر برای فرآوری ارسال می‌شود. با توجه به مباحث فوق لزوم تغییر نگاه به بازار تازه خوری فیض آباد برای تنظیم میزان عرضه و تقاضای بازار کاملا مشهود است.
معیارهای سنجش وزن پسته تازه فیض‌آباد بر اساس وزن دانه و خوشه تقسیم بندی می‌شود. به عنوان نمونه به ازای هر 100 کیلوگرم دانه، تقریباً 37 کیلوگرم پسته خشک حاصل می‌شود. در حالی که به ازای هر 100 کیلوگرم خوشه‌ی پسته با احتساب وزن خوشه و میزان پوک، بطور میانگین 27 کیلو گرم پسته‌ی مغز دار بدست می‌آید.
درحال حاضر حجم بازار تازه خوری فیض آباد در حدود 10 تا 14هزار تن تخمین زده می‌شود. این میزان در سال‌های اخیر با افزایش نرخ دلار کاهش پیدا کرده است. به‌طوری‌که میانگین مصرف تازه‌خوری در 3 سال اخیر در حدود 6هزارو500 تن دانه که معادل 10هزارو500 تن خوشه تخمین زده می‌شود.
اوج مصرف تازه خوری پسته فیض‌آباد در سال 86 به میزان 15هزارتن خوشه برآورد می‌شود.
از بازارهای عمده تازه خوری پسته فیض آباد می‌توان به استان‌های تهران، فارس، اصفهان، آذربایجان شرقی و غربی و استان‌های شمالی کشور اشاره کرد.
در منطقه‌ی فیض‌آباد به علت زرد شدن مغز پسته، بازار کال پسته متداول و مرسوم نیست.
