شاخصهاي مهم در انتخاب كودهاي آلي

 جهت دانلود مقاله کلیک نمائید.
فوايد استفاده از كودهاي حيواني (گاوي ، گوسفندي و مرغي ) بر هيچ باغداري پوشيده نيست. اخيرا كودهاي ديگري به نام كودهاي آلي فرآوري شده بعنوان جايگزين كودهاي حيواني قديمي در بازار ارائه مي شوند. از آنجائیکه بسياري از باغداران راجع به استفاده از اين كودها ترديدهايي دارندلذا ذيلاً به مسايلي كه بايد هنگام خريد اين كودها مد نظر قرار گيرد اشاره مي شود :

- علت اصلي كه از قديم الايام از كودهاي حيواني استفاده مي شده است وجود هوموس، در اين كودها است. هوموس، مواد آلی است که در نتیجه فعالیت میکروارگانیسمها تجزیه و ضمن آزاد کردن بخشی از مواد غذایی خود دچار تغییر می شوند و به خاک رنگ قهوه ای یا سیاه میدهند. سرعت فعالیت این میکروارگانیسمها به رطوبت، حرارت و هوای کافی بستگی دارد.

برخی از مزایای هوموس عبارتند از:

-   هوموس دارای ظرفیت کاتیونی بالااست که باعث افزایش اسیدیته خاک می شود.

-   هوموس ترکیبات لازم برای تشکیل و تثبیت خاکدانه ها را فراهم میکند.

-   هوموس سبب افزایش قدرت جذب آب و خاصیت آبگیری خاک می شود.

شاخص اصلي تشخيص ميزان هوموس، عنصر كربن است. منظور از کربن همان مواد آلی تجزیه شده می باشد که یکی از منابع تامین مواد آلی کودهای دامی است.كربن يكي از عناصر مهمي است كه هر باغداري براي تامين آن بايد تلاش نمايد. مقدار ايده آل آن در خاك 3درصد است وليكن معمولا خاكهاي ما بسيار فقيرترند و میزان کربن آنها حدود 30 برابركمتر است. (حدود 0/1 درصد است ).

كربن را در خاك می توان به شكل هوموس مشاهده كرد. تمام بقاياي گياهي مملو از كربن هستند وليكن پروسه تبديل كربن به هوموس توسط باكتريها و تحت شرايط خاصي انجام مي شود. بنابراين كودي را مي توان غنی فرض كرد كه اين پروسه را بخوبي طي كرده باشد و در آن هوموس تشكيل شده باشد.

يكي از شاخصهاي مقدار هوموس در كود ، ميزان مجموع اسيد هيوميك و اسيد فوليك است. حداقل قابل قبول براي مجموع اين دو اسيد در كودها 12درصد (براساس وزن خشك ) است. بنابراين آنچه در يك كود آلي در درجه اول اهميت قرار دارد، ميزان نيتروژن يا فسفر و امثالهم نيست بلكه ميزان اين اسيدها است. در درجه دوم، ميزان كربن آلي آن است كه بايد حداقل 25درصد (وزن خشك ) باشد. در مرتبه بعدی اهمیت ، بايد عناصر ميكرو و ماكرو( که درصدی در کودهای آلی موجود است و درصدی هم می تواند به آن اضافه شود) را در نظر گرفت.

ميزان اسيد هيوميك و فوليك موجود در كودهاي گاوي ، گوسفندي و مرغي در یک شرایط مطلوب به شرح زیر است.

ساير عناصر ماكرو و ميكرو به ترتيب اهميت شامل پتاس ، فسفر ، نيتروژن ، روي ، مس ، بر و گاهاً كلسيم و منگنز می باشد.که بایستی در کودهای آلی لحاظ گردند.

 درصد تقریبی عناصر اصلی در انواع رایج کودهای دامی

 - نكته بعدي كه اهميت دارد ، درصد رطوبت كود است. معمولاً30درصدوزن كودهاي حيواني را آب تشكيل مي دهد. این میزان رطوبت در  كودهاي فرآوري شده نبايد از 10درصد تجاوز كند. از طرف ديگر با توجه به اينكه معمولاً كودهاي فرآوري شده بايد حاوي باكتريهاي مفيد باشند كه انجام وظايف مشروحه فوق در خاك به عهده آنها است ، بنابراين رطوبت كود نمی تواند از اين مقدار كمتر باشد.

- نكته ديگري كه در كودهاي فرآوري شده بايد بسيار دقت شود ميزان عناصر سنگين در اين كودها است. در این کودها، ميزان سرب بايد كمتر از ppm 50 ( قسمت در ميليون  )،كادميوم كمتر از ppm 15و كبالت كمتر از ppm 20 باشد.

-موضوع مهم ديگري كه در هنگام مقايسه ارزش كودهاي حيواني و فرآوري شده لازم است  مد نظر قرار گيرد، ميزان ماندگاري هوموس در خاك است. حسب اظهار نظر متخصصين اين رشته ، ماندگاري هوموسهايي كه از منابع گياهي حاصل شده اند بیش از آنهایی است كه از منابع حيواني هستند.شايد يكي از دلايل استقبال از كودهاي فرآوري شده در مقايسه با كودهاي حيواني، بدون آنكه استدلالات روشني به لحاظ تفاوت ظاهري در كيفيت آنها باشد ، همين مطلب است. اگر چه لازم است در اين موضوع بررسي بيشتري صورت پذيرد.

 به هر حال،مسلم آن است که با توجه به اينكه خاك باغهاي پسته بسيار فقيرند ، ميزان تغذيه با كود آلي و فرآوري شده را بايد با حداقل 3 تن و حداكثر 10 تن در هكتار برنامه ريزي كرد. در این رابطه باید توجه نمود که اولاً، کود های دامی و کودهای آلی فرآوری شده بیشتر از آن که ارزش غذایی برای گیاه داشته باشند باید بعنوان اصلاح کننده ساختمان و ساختار خاک استفاده شوند  تا از این طریق جذب مواد غذایی برای گیاه آسانتر شود. به همین دلیل استفاده از کودهای آلی باید بصورت یک دوره تناوب چند ساله انجام شود. ثانیا، همانطور که بیان شد استفاده از انواع کودهای دامی برای خاک بسیار مفید است، اما اگر از کود دامی تازه استفاده شود این موضوع می تواند سبب مسمومیت گیاه شود زیرا فرآیند تجزیه این کودها در خاک انجام می شود و طی این فرآیند، گازهایی تولید می شود که برای ریشه گیاه مضر می باشند.

علی نظری - عضو هیات مدیره انجمن پسته ایران

ایمیل:این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید