تاریخچه درخت پسته


محمد ابن جرير طبري ( قرن سوم هجري قمري ) پيدايش پسته را با استقرار حضرت آدم در كره زمين هم زمان دانسته و نوشته است : " گويند ميوه هايي كه خداوند هنگام هبوط به آدم داد سي جور بود : ده ‌‌‌‌‌‌نوع ميوه پوست دار ، ده نوع ميوه هسته دار و ده نوع ميوه بي پوست و بي هسته . ميوه هاي پوست دار شامل : گردو ، بادام و پسته و ... " 01

مسعودي مورخ و جهانگرد قرن چهارم هجري قمري در كتاب مروج الذهب و معادن الجواهر نوشته است : " چون آدم از بهشت بيرون شد مشتي گندم و سي شاخه از درختان بهشت همراه داشت كه از آن ده ميوه پوست دار بود : بادام ، فندق و پسته "
در تورات نيز از پسته سخن به ميان آمده است. در باب 43 از سفر پيدايش گفته شده است كه " يعقوب هنگام فرستادن فرزندانش به دربار يوسف حاكم ، توصيه مي كند كه از محصولات سرزمين خود به عنوان ارمغان برايش ببرند . در زمره اين پيشكش ها از عسل ، كتيرا و پسته نام برده شده است.درباره محل پيدايش پسته ، منابع مختلف نظرهاي گوناگون بيان مي كنند : يك نويسنده فرانسوي آن را بومي ايران ، عربستان و سوريه دانسته است. دانشنامه بريتانيكا پسته را بومي ايران مي داند ، دانشنامه امريكانا پسته را از آسياي غربي  مي داند . لاروس آن را به آسياي صغير نسبت مي دهد ، در كتاب دانشنامه فارسي خاورميانه و نواحي مديترانه و در كتاب المنجد از تركستان به عنوان زادگاه پسته ياد كرده اند.

پسته گیاهی است که از دیرباز درنقاط مختلف ایران مورد کشت و پرورش قرار می‌گرفته است. جنگلهای وحشی و خودروی پسته در ناحیه شمال شرقی ایران و نواحی هم مرز با ترکمنستان و افغانستان پیشینه‎ای باستانی دارد و تصور می‎رود که درخت پسته حدود 4-3 هزار سال قبل در ایران اهلی شده و مورد کشت و کار قرار گرفته است.
سبزوار و سرخس را از قدیمی ترین مناطق کشت پسته می‎دانند. سابقه کشت پسته در دامغان، سمنان و قزوین را به قرن هفتم هجری و در استان کرمان به قرن دوازدهم هجری نسبت می‎دهند. کشت پسته در سایر نقاط ایران سابقه 200-150 ساله دارد. علیرغم سابقه طولانی کشت پسته ایران، پسته کاری در دهه های اخیر توسعه بیش از پیش فزاینده ای داشته است.

منبع:

پسته ایران شناخت تاریخی- محمد حسن ابریشمی